Auteursrecht - Droit d'auteur  

Op 16 juni jl. heeft het Belgische parlement een nieuwe wet omtrent auteurs- en naburige rechten goedgekeurd. Een vrij uniek gegeven is dat de Belgische wet bepaalde online platformen een rechtstreekse vergoedingsverplichting oplegt. Het gaat hierbij om de volgende platformen:

- De online content-sharing platformen
- Streamingplatformen met abonnementformules, zoals Spotify, Netflix en Apple Music

Er zijn een reeks uitzonderingen voorzien. Belangrijk is bijvoorbeeld dat de platformen winst moeten nastreven. Niet-commerciële platformen zijn dus niet gevat. Ook platformen die werken met transacties vallen hier niet onder. Dat zijn bijvoorbeeld platformen waar je een som betaalt voor de aankoop of de huur van een audiovisueel werk.
Het rechtstreekse vergoedingsrecht is niet overdraagbaar en is van toepassing wanneer een auteur of uitvoerend kunstenaar het recht op mededeling aan het publiek door die online platformen heeft overgedragen. De vergoeding wordt enkel uitbetaald aan collectieve beheersvennootschappen die auteurs of uitvoerende kunstenaars vertegenwoordigen. Je moet dus lid worden om hierop recht te hebben. Ook hier zijn de modaliteiten nog niet duidelijk. Concreet zullen de beheersvennootschappen onderhandelen met de platformen om die modaliteiten af te spreken.

Hof van beroep Brussel 25 november 2019, IEFbe 3501; rolnr. 2018/AR/1247 (Taiden en Media Vision tegen Televic) Zie ook [IEFbe 2608]. Televic is actief in het ontwikkelen, produceren en verkopen van vergader- en conferentiesystemen net als Taiden. In 2015 heeft Televic de Lingua Tolkenpost gepresenteerd waarna tevens het gemeenschapsmodel is ingeschreven. In 2016 presenteerde Taiden een eigen tolkenpost die verdeeld wordt door Media Vision. De Graphical User Interface (GUI) van dit nieuwe systeem van Taiden maakt volgens Televic inbreuk op haar auteursrechten en daagt haar voor de rechter. In eerste aanleg geeft de rechtbank Televic gelijk en stelt dat op de GUI van de Lingua tolkenpost auteursrecht rust. Het hof komt tot hetzelfde oordeel en concludeert vervolgens dat de eerdere versie van de tolkenpost van Taiden wel inbreuk maakt op het auteursrecht van Televic. De latere versie van het tolkensysteem van Taiden wijkt daarentegen voldoende af en geeft een andere totaalindruk dan de GUI van de Lingua Tolkenpost. Hiervan oordeelt het hof dus dat het geen namaak betreft.

Hof van Beroep Antwerpen 25 september 2018, IEFbe 3493; rolnr. 2016/AR/2387 (Vlassak-Verhulst tegen architecten) Vlassak-Verhulst heeft verschillende villa's gebouwd, waarbij zij tevens als ontwerper staat aangegeven bij sommige van deze gebouwen. Een van de architecten in deze zaak is een ex-werknemer van Vlassak-Verhulst en heeft op haar website een aantal foto's van de villa's van Vlassak-Verhulst geplaatst. In het contract van alle werknemers van Vlassak-Verhulst staat dat alle plannen en beschrijvingen van deze villa's auteursrechtelijk beschermd zijn en dat het auteursrecht toekomt aan Vlassak-Verhulst. De rechter oordeelt dat deze clausule voldoende duidelijk is en dat Vlassak-Verhulst daardoor als auteursrechthebbende kan worden aangewezen. Het hof concludeert verder, dat de architecten inbreuk plegen op de oneerlijke handelspraktijken door realisaties van Vlassak-Verhulst op hun website te publiceren als zijnde die van hen. De eerste van de architecten heeft immers het intellectueel eigendomsrecht overgedragen aan Vlassak-Verhulst. Wat betreft het interieur van de villa's is het niet aangetoond wie de auteursrechten ervan bezit.

Hof van beroep Gent 4 juni 2018, IEFbe 3497; rolnr. 2015/AR/2010 (MCS tegen werknemer, Freestone en e.a.) MCS is een softwareontwikkelaar en levert daarnaast diensten en advies omtrent het managen van onroerend goed en andere faciliteiten. Werknemer heeft enige tijd in dienst gewerkt van MCS als adviseur beheer van het onderhoud en per november 2011 is zij gaan werken bij Freestone onder eenzelfde functie. Zover de vorderingen van MCS betrekking hebben op diens intellectueel eigendomsrechten slagen deze niet. De vordering van MCS faalt in zoverre het berust op het auteursrecht, gezien zij niet kan aantonen op welke wijze de auteur creatieve keuzes heeft gemaakt die de gemaakte bestanden een persoonlijke noot geven. Ook omtrent de software blijft het bewijs omtrent een eigen intellectuele schepping uit. Een vordering met betrekking tot het sui generis databankenrecht is tevens ongegrond vanwege de omstandigheid dat MSC op geen enkele manier de substantiële investering aantoont.

Hof van beroep Brussel 29 mei 2018, IEFbe 3485; rolnr. 2017/AR/425 (Meubar tegen Oosterlynck) Zie eerste aanleg [IEFbe 2295]. Meubar is een Belgische meubelfabrikant die een meubelset liet ontwerpen genaamd 'York'. Zij beweert dat Oosterlynck een vergelijkbare meubelset onder de naam 'Emily' op de markt brengt die inbreuk maakt op haar auteursrecht en op haar niet-ingeschreven gemeenschapsmodelrecht. Ten aanzien van de niet-ingeschreven gemeenschapsmodelrechten stelt de rechter dat drie jaar zijn verstreken na het openbaar maken van de meubelen, waardoor Meubar geen rechten meer kan uitputten ten aanzien hiervan. Wat betreft het auteursrecht van Meubar op de meubelset, acht de rechter deze vordering ook ongegrond. Het hof komt tot het oordeel dat de meubelset niet getuigt van een eigen intellectuele schepping van de auteur. Hierdoor kwamen de vrije en creatieve bekwaamheden van de auteur niet tot uiting. Tot slot acht het hof ook een beroep op strijdigheid met de eerlijke marktpraktijken ongegrond.

Hof van beroep Gent 7 februari 2022, IEFbe 3481; rolnr. 2020/AR/1836 (Eiser tegen Juntoo)  Zie ook [IEFbe 3463] Eiser is kunstenaar en maakt al zijn kunstwerken in een bepaalde stijl en op een bepaalde wijze. Het oeuvre van de kunstenaar is opgenomen in een boek van Lannoo Publishers. De kunstenaar spreekt Juntoo als bedrijf achter de website Overstock aan op het verkopen van een illegale productie van zijn werk en beroept zich op het auteursrecht. Het beroep van de kunstenaar faalt, omdat hij tekortschiet in de bewijslast omtrent de originaliteit van een werk. Daarnaast oordeelt het hof dat vanwege het tergend en roekeloze hoger beroep van de kunstenaar, een schadevergoeding verschuldigd is aan Overstock. Het hof komt tot dit oordeel op grond van de omstandigheden dat na 47 minuten na ontvangst van het bestreden vonnis hoger beroep is aangetekend, dat de kunstenaar geen rekening hield met de afwijzing van een eerdere eis door de ondernemingsrechtbank Antwerpen en dat tot slot de kunstenaar ook in de appelprocedure onvoldoende zorg besteedde aan zijn inventaris en stukkenbundel.

Cour d’appel de Bruxelles (9 e ch.), 9 juin 2022, IEFbe 3469; 2021/AR/384 en 2021/AR/1385, (VF International Sagl tegen La Redoute en La Boutique Officielle) Le litige oppose VF qui fabrique et distribue des vestes sous la marque ‘Napapijri’ à deux sociétés de vente de vêtements qui distribuent des vestes sous la marque ‘Geographical Norway’ sur le territoire belge. En 2020, VF avait assigné ces deux sociétés en cessation de contrefaçon de droit d’auteur mais fut déboutée par le président du tribunal de l’entreprise francophone de Bruxelles. La cour d’appel confirme les jugements entrepris. Dans la mesure où VF International soutenait avoir fait des choix libres et créatifs concernant (i) la bande rectangulaire horizontale contrastante et (ii) le drapeau norvégien, seuls ces deux éléments font l’objet de l’analyse en contrefaçon. Or, dit la cour, ces deux éléments, même combinés aux autres éléments du modèle ‘Skidoo’, ne sont pas de nature à révéler une création intellectuelle propre à leur auteur. Leur reprise ne constitue donc pas une atteinte aux droits d’auteur. La cour compare néanmoins la manière dont les éléments se présentent de façon concrète (couleurs, inscriptions et proportions) chez chacune des parties. Elle en conclut qu’il ne peut être retenu que les « les vestes distribuées par La Redoute et La Boutique Officielle incorporent une contrefaçon du modèle de veste ‘Skidoo’ de VF ; les vestes incriminées n’empruntent pas au modèle de veste ‘Skidoo’ de VF les éléments visuels vantés par VF dans des proportions similaires ».

Hof van beroep Antwerpen 30 maart 2022, IEFbe 3463; 2021/AR/343 (Eiser tegen Gedaagde) Zie ook [IEFbe 3462]. In het vervolg van het vonnis van de rechtbank, lukt het eiser in hoger beroep ook niet om zijn vorderingen te laten slagen bij het hof van beroep in Antwerpen. Eiser is een kunstenaar die onder andere een schadevergoeding vordert van gedaagde, omdat gedaagde inbreuk zou maken op het auteursrecht van eiser door nep-producties van de kunstwerken te importeren. Het hof wijst het gevorderde af en benadrukt dat individuele schilderijen in een reeks auteursrechtelijk beschermd kunnen zijn, maar dat de werkwijze waarop de schilderijen tot stand komen noch het oeuvre als geheel in beginsel niet in aanmerking komen voor auteursrechtelijke bescherming.

Ondernemingsrechtbank Antwerpen 18 februari 2021, IEFbe 3462; A/20/2106 (Eiser tegen gedaagde) Eiser is kunstenaar en verwijt gedaagde dat zij nepschilderijen van de werken van eiser vanuit China importeert en op de markt brengt. Op grond van het auteursrecht vordert eiser onder andere schadevergoeding van gedaagde. De rechtbank te Antwerpen komt tot de conclusie dat hetgeen waar eiser zich op beroept in de onderhavige zaak de stijl van de kunstwerken betreft. Dit valt buiten het bereik van het auteursrecht, waardoor de vorderingen van eiser worden afgewezen.

HvJ EU 26 april 2022, IEF 20679, IT 3911, IEFbe 3429; ECLI:EU:C:2022:297 (Polen tegen Europees Parlement en Raad van Europese Unie) Met invoering van de richtlijn 2019/790 betreffende auteursrechten en naburige rechten in de digitale eengemaakte markt, hierna de DSM-richtlijn, is er een nieuw regime inzake de aansprakelijkheid van grote platformen geïntroduceerd in art. 17. Aanbieders kunnen op grond van dit artikel direct aansprakelijk gesteld worden voor content die is geüpload door gebruikers van het platform. Op grond van art. 17 lid 4 onder b en c DSM-richtlijn kunnen deze platformen deze aansprakelijkheid vermijden door actief toezicht te houden op de geüploade content. Polen heeft hiertegen een beroep op de nietigverklaring van lid 4 sub b en c van dit artikel ingesteld. Hiervoor stelt zij dat de automatische filtersoftware die wordt gebruikt door deze grote platformen voorzien is van te weinig waarborgen om het recht op vrijheid van meningsuiting en van informatie te verzekeren. De grote kamer van het Hof verwerpt dit beroep van Polen en oordeelt dat er voldoende waarborgen zijn ingebouwd om ervoor te zorgen dat er een passend evenwicht wordt gecreëerd tussen het recht op vrijheid van meningsuiting en het recht op intellectuele eigendom.