Modellenrecht - Droit des dessins et modèles  

Nederlandstalige ondernemingsrechtbank Brussel 26 september 2019, IEFbe 2976; (Traxxas tegen JSP) Traxxas is een Amerikaanse producent die radiogeleide of telegeleide voertuigen en accessoires, zoals elektrische connectoren, aanbiedt. JSP houdt zich bezig met de verdeling van radiografisch gestuurd modelspeelgoed in Europa. Zij verdeelt verschillende merkproducten in de sector van telegeleide modelbouw in de Benelux en daarbuiten. JSP verdeelde verschillende producten die zij aan had gekocht bij Traxxas in het kader van een mondelinge, niet-exclusieve distributieovereenkomst van onbepaalde duur. Er is een geschil ontstaan over de beëindiging van die distributierelatie door Traxxas en de intellectuele eigendomsrechten van partijen. Traxxas is houdster van verschillende internationale merken, waaronder het woord- en beeldmerk TRX4, en van een octrooi voor een 'Elektrisch verbindingssamenstel'. Traxxas verwijt JSP o.a. merkinbreuk te plegen door zonder haar toestemming originele Traxxas connectoren te verhandelen met het opschrift 'TRX'. Wat de merkinbreuk betreft is niet bewezen geacht dat Traxxas afstand zou hebben gedaan om zich tegen het gebruik van haar merken door JSP te verzetten. Wat de modellen betreft, is onvoldoende gebleken of de connectoren bij normaal gebruik zichtbaar blijven wanneer zij verwerkt zijn in een modelauto en of er andere zichtbare kenmerken zijn die aan de voorwaarden inzake nieuwheid en een eigen karakter voldoen. Omdat de merkinbreuk een onrechtmatig voordeel voor JSP kan opleveren, is tevens sprake van misleidende handelspraktijken.

HvJ EU 12 september 2019, IEF 18680, IEFbe 2938; ECLI:EU:C:2019:721 (Cofemel tegen G-Star Raw) Bij de Supremo Tribunal de Justica in Portugal is een procedure gestart tussen Cofemel en G-Star naar aanleiding van G-Stars beschuldigingen dat Cofemel jeans, sweatshirts en T-shirts zou hebben geproduceerd en verkocht die namaak vormen op de eigen modellen van G-Star. Cofemel zou inbreuk hebben gemaakt op het auteursrecht van G-Star. Auteursrechten overeenkomstig de richtlijn inzake het auteursrecht komen toe aan auteurs van "werken". Dit geeft de auteur het exclusieve recht om reproductie, mededeling aan het publiek en distributie toe te staan of te verbieden. Daarnaast bestaat voor modellen afzonderlijke bescherming, gebaseerd op de richtlijn inzake de rechtsbescherming van modellen en de verordening betreffende Gemeenschapsmodellen. Naar nationaal Portugees recht bestaat daarnaast nog de mogelijkheid om tekeningen en modellen auteursrechtelijk te beschermen, echter zonder aan te geven aan welke voorwaarden moet zijn voldaan om deze bescherming en de daaraan verbonden rechten te kunnen uitoefenen. De rechtsvraag die centraal staat, luidt: staat de richtlijn inzake het auteursrecht in de weg aan auteursrechtelijke bescherming van modellen naar Portugees auteursrecht op grond van het teweegbrengen van een specifiek esthetisch effect?
De vraag of een model kan worden aangemerkt als "werk" heeft niet te maken met het esthetisch effect dat al dan niet teweeg wordt gebracht. Om van een "werk" te kunnen spreken is vereist: (i) het voorwerp in kwestie is met voldoende nauwkeurigheid en objectiviteit identificeerbaar, en (ii) het voorwerp is een intellectuele schepping waardoor de keuzevrijheid en de persoonlijkheid van de auteur worden weergespiegeld. Geconcludeerd wordt dat een specifiek esthetisch effect dat door een model wordt teweeggebracht niet rechtvaardigt dat dergelijke modellen als "werken" worden aangemerkt. Zie ook [IEF 17471] en [IEF 18448].

Nederlandstalige Ondernemingsrechtbank Brussel 26 februari 2019, IEFbe 2921 (Griffe J tegen Secrid) Octrooirecht. Modellenrecht. Vervolg op IEFBE 2483. Verweerders ontwerpen en commercialiseren o.a. kaartbeschermers en mini-wallets en zijn houder van een Europees octrooi met de titel "Houder voor betaalkaarten" en houder van het modelrecht op het ontwerp van de mini-wallets. Eiser biedt eveneens mini-wallets aan via webshops. Verweerder heeft eiser in gebreke gesteld. Verweerder meent dat eiser na deze ingebrekestelling nog steeds de inbreukmakende producten aanbiedt. De voorzitter van de rechtbank van koophandel stond toe dat er een beschrijvend en bewarend beslag werd gelegd. De vorderingen van eiser op derdenverzet waren ongegrond. In deze zaak vordert verweerder inbreuk op haar octrooirechten en modelrechten. Eiser vordert ongegrondverklaring van de vorderingen van verweerder. De rechtbank verklaart de vorderingen gegrond. Er is sprake van inbreuk op de octrooi- en modelrechten.

Conclusie AG 2 mei 2019, IEF 18448, IEFbe 2878; ECLI:EU:C:2019:363 (Cofemel tegen G-Star Raw CV) Auteursrecht. Modellenrecht. G-Star stelde dat verzoekster inbreuk maakte op zijn auteursrecht door o.a. identieke kledingstukken. Cofemel bracht in dat de kledingstukken geen ‘artistieke creaties in juridische zin’ zijn, aangezien ze niet oorspronkelijk zijn en niet bekend is aan wie de desbetreffende auteursrechten toebehoren.
In tweede aanleg kwamen rechters tot de conclusie dat de broeken van het model ARC en het grafisch ontwerp van het model ROWDY auteursrechtelijk moeten worden beschermd, overeenkomstig het bepaalde in artikel 2(1)i van het Portugees wetboek van auteursrechten en de naburige rechten (hierna: CDADC). Gelet op de vernieuwende aard en oorspronkelijkheid ervan, evenals hun esthetische waarde, die vrucht is van de intellectuele schepping door de auteur ervan. Verzoekster Cofemel stelde cassatieberoep in bij de verwijzende rechter [IEF 17471].

EUIPO 22 februari 2018, IEF 18130; IEFbe 2797 (Pacovis tegen Natural Tableware) Modelrecht. Pacovis stelt dat de borden van de serie "Ellipse" van Natural Tableware ontbreekt aan nieuwheid omdat Pacovis een zelfde design had gemaakt en gepubliceerd. Oordeel is echter dat deze borden niet geopenbaard zijn overeenkomstig art. 7 GModVo en nu dit een vereiste is voor het toepassen van art. 5 en 6 GModVo, is het niet nodig de verdere validiteit in overweging te nemen met betrekking tot deze borden. Pacovis stelt ook dat de borden niet voldoen aan een eigen karakter, omdat, gezien de totaalindruk wordt gewekt, deze niet van andere eerder geopenbaarde ontwerpen verschilt. Deze stelling is onjuist, in het licht van de algemene indruk die wordt gewekt bij de geÏnformeerde gebruiker, wijken de eerdere ontwerpen wel af. De ovale vormen zijn onregelmatig en de contouren en materialen zijn anders. De vordering tot nietigverklaring van het ingeschreven Gemeenschapsmodel wordt afgewezen. Zie tevens onderstaande uitspraak.

Hof Amsterdam 20 maart 2018, IEF 18130, IEFbe 2797 (Pacovis tegen Natural Tableware). Procesrecht. Pacovis trekt het hoger beroep in, waarop Natural Tableware een proceskostenvergoeding vordert. Het hof wijst deze toe, op basis van het liquidatietarief. 

EUIPO 30 april 2018, IEF 18161; IEFbe 2802; (Asian Gear tegen Multimox) Modellenrecht. Asian Gear diende verzoek in tot nietigverklaring tegen het gemeenschapsmodel met nr. 00607155-0002, die op 19 oktober 2006 is aangemeld.Zij stelt dat de scooter aan nieuwheid en eigen karakter ontbreekt omdat er sinds 22 december 2005 een identieke Chinese modelinschrijving zou bestaan. Alle argumenten met betrekking tot latere elektronische terbeschikkingbestelling van het Chinese model zijn irrelevant, omdat zelfs in de tijd dat de registers van de nationale en intergouvernementele bureaus nog niet online te benaderen waren, het gebruikelijk was dat de publicatiebladen van de bureaus in grote bibliotheken te bekijken waren. De ingewijden van de voertuigindustrie in het onderhavige geval konden dus rederlijkerwijs kennis hebben genomen van de publicatie van het Chinese model. Ook ontbreekt het eigen karakter, omdat er afgezien van de contrasterende vormgeving van het gemeenschapsmodel, geen sprake is van doorslaggevende verschillen tussen de bedoelde modellen vanuit de afbeelding. Aanvraag tot nietigverklaring ingewilligd.

Prejudicieel gestelde vraag aan HvJ EU 2 november 2018, IEF 18077, IEFbe 2780; ECLI:NL:HR:2018:2027 (Spin Master tegen High5) Modellenrecht. Procesrecht. Zie eerder [IEF 16516], [IEF 17968]. Spin Master is een Canadese onderneming in speelgoedproducten. Onder het merk “Bunchems” verhandelt zij speelballetjes (klittenballetjes) van plastic. Op 16 januari 2015 is op naam van Spin Master en onder nummer 002614669-0002 een Gemeenschapsmodel voor haar speelballetjes geregistreerd. High5 verhandelt onder de naam “Linkeez” eveneens speelballetjes (klittenballetjes) van plastic. High5 stelde dat de voorzieningenrechter in de rechtbank Amsterdam niet bevoegd was. De voorzieningenrechter verklaarde zich echter wel bevoegd omdat een verbodsvordering is ingesteld die beperkt is tot het Nederlandse grondgebied. Op grond van art. 81 GModVo is de rechtbank Den Haag in eerste aanleg bevoegd. De Procureur-Generaal vordert dit vonnis, waartegen geen gewoon rechtsmiddel meer openstaat, ‘in het belang der wet’ te vernietigen. Het cassatiemiddel houdt in dat de voorzieningenrechter heeft miskend dat uitsluitend de voorzieningenrechter in de rechtbank Den Haag bevoegd is kennis te nemen van vorderingen tot het treffen van voorlopige en beschermende maatregelen inzake inbreuk op Gemeenschapsmodellen.

Voorz. NL Rechtbank van Koophandel Brussel 26 januari 2017, IEFbe 2743 (Odeaubois BVBA tegen Act-design BVBA) Gemeenschapsmodelrecht. Odeaubois is een onderneming gespecialiseerd in de conceptie, realisatie en commercialisatie van kunstwerken. X is ontwerper. Partijen hebben een samenwerkingsovereenkomst voor deelname aan een evenement van de stad Lyon. De door Odeaubois ontworpen ovoïde constructie werd door ACT-Design verlicht. Odeaubois is houdster van gemeenschapsmodel 000500913-0001. Odeaubois stelt dat gedaagde(n) verantwoordelijk zou zijn voor realisatie van een constructie in Sharjah, in de Verenigde Arabische Emiraten. Eisende partij levert niet het bewijs van enige handeling binnen de Gemeenschap. Om aanknopingspunten met de EU te vinden, verwijst Odeaubois naar de zetel van ACT-Design, of nog de nationaliteit van de heer X. Uiteraard heeft dit geen impact op de territoriale bescherming geboden door het modelrecht. De vordering is ontvankelijk, maar niet gegrond.

Rechtbank van Koophandel Brussel 11 mei 2017, IEFbe 2710 (Fatboy tegen Makro) Modellenrecht. Auteursrecht. Fatboy heeft een luchtzak op de markt gekend onder de naam 'LAMZAC'. Daarvoor hebben ze een geregistreerd gemeenschapsmodel. Makro verkoopt een product genaamd 'Luchtbed Loung Air XL'. Fatboy vordert staking en gestaakt te houden van de verkoop van het luchtbed. Het ligmeubel van de Makro wekt bij de geïnformeerde gebruiker dezelfde indruk als bij het model van Fatboy. Net als het model van Fatboy wordt het inbreukmakende ligmeubel verkocht door Makro gekenmerkt door een langwerpig dubbele buis die in het middel over de lengte verbonden is, aan één uiteinde doorloopt en knikt, en aan het andere uiteinde een dichtgemaakte opgerolde grote opening kent. Uit stukken blijkt dat de ontwerper tijdens het ontwerpproces verschillende vrije en creatieve keuzes heeft gemaakt. Fatboy toont aan dat de auteursrechten van de ontwerper zijn overgedragen aan haar. De stakingsvordering wordt toegewezen.

Hof van beroep Brussel 5 september 2017, IEFbe 2658 (Wamo tegen WTG) en NL Rechtbank van Koophandel Brussel 4 juni 2014, (WTG tegen WAMO)  Auteursrecht. Modellenrecht. Marktpraktijken. WTG ontwerpt, produceert en verdeelt kledingstukken voor de Belgische en Europese markt, onder meer het merk Who’s That Girl. Wamo is uitbater van meer dan 40 kledingwinkels in België die handel drijven onder de naam ZEB. WAMO verkoopt vooral kledij van bekende merken en biedt daarnaast kledij aan onder haar eigen huismerken. WTG stelt dat drie kledingstukken van haar zijn gekopieerd: een jurk, topje en rok. De eerste rechter verklaart de vordering van WTG gegrond. Het hof vernietigt het bestreden vonnis. Noch de elementen, noch de combinatie van de elementen van de jurk, het topje en de rok voldoen aan het oorspronkelijkheidsvereiste. Deze genieten derhalve geen auteursrechtelijke bescherming. De vordering gesteund op het modellenrecht is tevens ongegrond, want de elementen verlenen geen eigen karakter aan het model van de jurk, topje of rok. Verder is er geen inbreuk op de eerlijke marktpraktijken door het beweerde nabootsen van kledingstukken. Er zijn geen begeleidende onrechtmatige omstandigheden. De vordering is ook op dit vlak ongegrond.