Mediarecht - Droit des médias  

Conclusie AG HvJ EU 13 juli 2017, IEF 17190; IEFbe 2383; IT 2375; ECLI:EU:C:2017:554 ; C-194/16 (Bolagsupplysningen tegen Svensk Handel) EEX-Vo. Beroep is ingesteld door Bolagsupplysningen tegen Svensk Handel strekkende tot rechtzetting van onjuiste informatie, verwijdering van commentaren, vergoeding van materiële en immateriële schade. Bolagsupplysningen is door Svensk Handel op een 'zwarte lijst' op haar website geplaatst wegens vermeend bedrog en oplichterij. Gevolg hiervan is dat verzoeksters bedreigd zijn en hun activiteiten in Zweden nagenoeg stilliggen. Svensk Handel stelt dat er geen nauwe band is tussen het geding en de Estse rechter en er dan ook geen reden is af te wijken van artikel 4 van Vo. 1215/2012 en artikel 7, pt 2 toe te passen. Bolagsupplysningen stellen dat hun schade in Estland, waar zij het centrum van hun belangen hebben, is ingetreden. Conclusie AG:

–      Artikel 7, punt 2, van verordening (EU) nr. 1215/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 12 december 2012 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken (herschikking) moet aldus worden uitgelegd dat een rechtspersoon die beweert dat zijn persoonlijkheidsrechten zijn geschonden door de publicatie van informatie op internet, zijn volledige schade kan verhalen voor de gerechten van de lidstaat waar het centrum van zijn belangen is gelegen.

–      Een rechtspersoon heeft het centrum van zijn belangen in de lidstaat waar zich het zwaartepunt van zijn beroepsactiviteiten bevindt, mits de beweerdelijk schadelijke informatie nadelige gevolgen kan hebben voor zijn beroepsactiviteiten in die lidstaat.

Prej. vragen aan HvJ EU 11 april 2017, IEF 16877; IEFbe 2213; IT 2305; C-215/17 (Nova KBM tegen Slovenië) Openbaarheid. Overheidsinformatie. Auteursrecht. Hergebruik. Verzoekster (bank) heeft verzocht om herziening van een uitspraak op een verzoek van een journaliste tot openbaarmaking van een lijst van de consultancyfirma’s, advocatenkantoren en vennootschappen die intellectuele prestaties leveren waarmee verzoekster in de periode van 01-10-2012 tot en met 17-04-2014 overeenkomsten heeft gesloten. De lijst zou ook inhoudelijke gegevens van de overeenkomsten moeten bevatten. Volgens de SLV wetgeving zijn deze gegevens absoluut openbaar waarbij aangetekend dat het belang van het publiek bij openbaarmaking niet zwaarder weegt dan het belang van de tot openbaarmaking verplichte persoon om de toegang tot de gevraagde informatie te beperken. Dit geldt met name voor (rechts)personen die onder de overheersende invloed staan dan wel de laatste vijf jaar hebben gestaan van publiekrechtelijke lichamen, zoals in casu verzoekster, waarin SLV een meerderheidsaandeel had en die door SLV in beduidende mate is geherkapitaliseerd. Met name dit laatste vergroot het openbaar belang van controle. Sinds 21-04-2016 is verzoekster een privaatrechtelijke vennootschap op aandelen. Zij staat niet meer onder de overheersende invloed van de Staat maar is nog wel verplicht vijf jaar lang gegevens te verstrekken op grond van de Wet op de toegang tot overheidsinformatie.

BGH 1 juni 2017, IEF 16862; IEFbe 2201; I ZR 139/15 (Afghanistan Papiere) Auteursrecht. Geheime status. Persvrijheid. Grondrechten. De federale republiek Duitsland laat weekberichten maken over de buitenland inzet van het leger. Die berichten 'nur für den Dienstgebrauch', dus geheim, en zijn ingeschaald op de minst hoge geheimhoudingsschaal. Er zijn samenvattingen die wel openbaar zijn. Het online portaal van de Westdeutschen Allgemeinen Zeitung wenst inzicht te krijgen in deze berichten uit 2001 tot 2012; via onbekende weg heeft ze een groot deel van deze geheime berichten openbaargemaakt als 'Afghanistan Papiere'. Gestelde vragen gaan over de verhouding van auteursrechtelijk exclusiviteit die een beperking kan vormen voor persvrijheid:

EHRM 4 april 2017, IEF 16713; IEFbe 2135; application no 50123/06 (MilisavljeviĆ tegen Servië) Mediarecht. Schending 10 EVRM. Via MediaReport: Kandić stond bekend als één van de voorvechters van volledige samenwerking tussen Servië en het Joegoslavië-Tribunaal. In het artikel vermeldde Milisavljević (red. journalist) dat Kandić in de media is uitgemaakt voor heks en prostituee. Dat deed zij zonder aanhalingstekens te gebruiken. Op 1 september 2005 veroordeelde een Servische rechtbank Milisavljević wegens belediging, en gaf haar een gerechtelijke waarschuwing. Door geen aanhalingstekens te gebruiken bij de zin “although she has been called a witch and a prostitute”, zo luidde de redenering, had Milisavljević haar eigen mening weergegeven en Kandić beledigd. (...) Het Hof concludeert in Milisavljević tegen Servië dat de veroordeling niet in redelijke verhouding staat tot het te dienen doel, en dus niet noodzakelijk is in een democratische samenleving. (...) Het Hof bevestigt met deze uitspraak weer de boodschappersfunctie van de pers. Een journalist kan in beginsel niet gestraft worden voor het verspreiden van uitingen van anderen, tenzij daar bijzondere zwaarwegende redenen voor bestaan. Het enkel en alleen weglaten van aanhalingstekens is geen zwaarwegende reden die het bestraffen van een journalist kan rechtvaardigen. Lees MediaReport

EHRM 9 maart 2017, IEF 16676; IEFbe 2125; IT 2253; Application no 74742/14 (Pihl tegen Zweden) Mediarecht. Over Pihl was een lasterlijk online commentaar anoniem geplaatst op een blog. Er is een civiele claim neergelegd bij de kleine non-profit organisatie die de blog beheerde, ze zou verantwoordelijk zijn voor dit commentaar van een derde. De claim werd afgewezen. Het EHRM zoekt de balans tussen individuele belang voor privéleven en vrijheid van meningsuiting van een individu of groep die een internet portaal beheert. Gezien de omstandigheden hebben de nationale autoriteiten een fair balance gevonden door de organisatie niet verantwoordelijk te houden voor het anonieme commentaar. Ondanks dat het een aanvallend commentaar was ("that guy pihl is also a real hash-junkie according to several people I have spoken to"), was het geen hate speech of een aanzetting tot geweld, het is geplaatst op een kleine blog dat door een non-profit organisatie wordt beheerd en het is was offline gehaald de dag nadat de klacht is gedaan; het heeft slechts negen dagen online gestaan. Pihl is niet ontvankelijk.

Rechtbank Amsterdam 8 maart 2017, IEF 16658; IEFbe 2117 ECLI:NL:RBAMS:2017:1259 (eiser tegen Otazu) Merkverval. Verbod teken. Mediarecht. Eiser is (indirect) bestuurder van Otazu geweest. Otazu is houder van OTAZU-woordmerken, voor sieraden. Na faillissement heeft de curator merkrechten verkocht. Eiser voert thans een teken op tassen, waarvan de aanvraag na oppositie is geweigerd vanwege verwarringsgevaar met de Otazu-merken. Het Benelux-woordmerk OTAZU is meer dan vijf jaar niet normaal gebruikt en is vervalrijp voor bepaalde onderdelen (horloges, schoenen, optische instrumenten, bril(accessoires) en beveelt de doorhaling. In reconventie wordt eiser verboden het teken te gebruiken, omdat daarin de letters O-T-A-Z-U zijn te ontwaren. Eiser dient zicht te onthouden van uitingen die de suggestie wekken dat gedaagden bij de maffia betrokken zijn of voortvluchtig of namaakproducten verkopen.

EHRM 9 februari 2017, IEF 16588; IEFbe 2087; application no 67259/14 (Selmani e.a. tegen FYROM) Mediarecht. Uit het persbericht: Selmani c.s. zijn journalisten en zijn met geweld verwijderd van de tribune van het nationale parlement weer zij verslag deden van het parlementaire debat over de Rijks begroting voor 2013. Gedurende het debat hebben leden van de oppositie verstoringen veroorzaak en zijn verwijderd door de beveiligingsmedewerkers. Verzoekers zijn geaccrediteerde journalisten en weigerden de tribune, een voor journalisten toegewezen gebied, te verlaten en werden gedwongen verwijderd. Bij het Constitutioneel Hof klagen zij over het incident en klagen ze dat er geen mondelinge zitting was om feiten aan te vechten. Er was geen indicatie dat er gevaar was van de protesten buiten het parlement of van de journalisten, enkel van de verwijderde parlementsleden. Verwijdering van de journalisten was niet noodzakelijk noch te rechtvaardigen, dat is een inbreuk op artikel 10, vrijheid van meningsuiting. Dat er - ondanks verzoek daartoe - geen mondelinge behandeling is geweest en zonder reden te geven waarom die niet noodzakelijk was, is een schending van artikel 6 (right to a fair hearing).

EHRM 22 september 2016, IEF 16494; IEFbe 2051; appl.no. 33847/11 (TMG tegen Staat der Nederlanden) In maart 2009 publiceert De Telegraaf het artikel “AIVD faalde rond Irak” en in juni 2009 het artikel “Beveiliging fors opgeschroefd. Dalai Lama bedreigd”. De AIVD vermoedt dat er staatsgeheime documenten zijn gelekt naar de journaliste van de Telegraaf en stelt een onderzoek in. Er wordt een huiszoekingsbevel afgegeven en op 18 juni 2009 vindt een huiszoeking plaats bij de journaliste waarbij allerlei objecten en (elektronische) documenten in beslag worden genomen. Ook wordt de telefoon van de journaliste afgeluisterd. Via deze documenten en gesprekken komt de AIVD twee van haar medewerkers op het spoor, die beide worden aangeklaagd. Over deze strafrechtelijke processen werd op Media Report al eerder geschreven (MR 2013-14256 en MR 2014-083).

EHRM 15 november 2016, IEF 16437; IEFbe 2021; ECLI:CE:ECHR:2016:1115JUD000245812 (Savda tegen Turkije) Mediarecht. Artikel 10 EVRM. Bij een bijeenkomst voor het Israëlische consulaat in Istanbul van het Anti Militaristische Platform las klager een persbericht voor getiteld ‘Wij betuigen onze steun aan Israëlische totaalweigeraars’. Het Hof stelt in de omstandigheid dat de nationale rechter klager hiervoor heeft veroordeeld wegens het ‘aanzetten tot dienstweigering’ een schending vast van artikel 10 van het Verdrag. Persbericht

Vzr. Rechtbank Midden-Nederland 25 november 2016, IEF 16412; IEFbe 2009; ECLI:NL:RBMNE:2016:6290 (Homburg) Mediarecht. Onrechtmatige publicatie. Merkenrecht. Gedaagden behartigen de belangen van ex-Bondhouders en worden in een FD artikel met titel 'Gevecht om [X] -miljoenen verhardt' genoemd. Op een website staat een 'open brief' met vermelding van een verlopen beeldmerk. De gebezigde zinsneden in die brief - zoals “manipulatie”, “bedrog”, “gestolen”, “fraude” en “piramidespel” - vinden onvoldoende steun in het feitenmateriaal, terwijl deze dusdanig ernstig zijn dat de reputatie van eisers hierdoor wordt geschaad. Door het verval van het beeldmerk met lichtblauwe achtergrond heeft eiser geen afstand gedaan van haar recht om kenmerken van haar nog geldende beeldmerk exclusief te gebruiken. Staking merkinbreuk wordt bevolen.