Het gebruik van artificiële intelligentie (AI) door het EUIPO in registratieprocedures

Artikel geschreven door Caroline Theunis, Artes Law.

Technologische vernieuwing was altijd al cruciaal in de ontwikkeling van het intellectueel eigendomsrecht (IER). Het leidde tot de noodzaak van een wetgevend kader rond IER en blijft de basis voor constante wetgevende modernisering. Vandaag zien we dat nieuwe technologieën niet alleen meer het wettelijk kader zelf beïnvloeden, maar ook de toepassing daarvan in de praktijk.

Net als andere organisaties, experimenteren IER-Bureaus, waaronder het EUIPO, immers met de mogelijkheden om met AI hun werking te verbeteren.

In dit artikel belichten we enkele toepassingen die het EUIPO momenteel gebruikt, ofwel binnen korte termijn beschikbaar zal stellen.

Tools voor gebruikers 

Image Search
Ten eerste voorziet het EUIPO (al langer) een Image Search-functie in TM- en DESIGNView. Hiermee kunnen gebruikers snel informatie vinden over visueel gelijkaardige merken of modellen, wat het onderzoek naar eventueel conflicterende oudere registraties vergemakkelijkt.

Semantische zoekfuncties voor juiste classificatie
EUTM en Easy Filing, de e-filing-systemen voor merken, bieden semantische zoekfuncties om de juiste classificatie van waren en diensten te vinden. Bij het uploaden van het teken dat de gebruiker wenst te registreren als merk, worden suggesties getoond op basis van gerelateerde concepten. Zo zal bijvoorbeeld bij een zoekopdracht naar ‘tiramisu’ een suggestie als ‘kaastaart’ worden gegeven. De suggesties komen van een goedgekeurde lijst van termen voor registraties, waardoor de gebruiker weet dat deze term in beginsel zal worden goedgekeurd door het EUIPO.

Virtuele assistentie bij het aanvraagproces
Easy Filing voorziet ook virtuele assistenten om gebruikers (niet-IER-experten) bij te staan bij vragen over de indiening. Deze chatbots zijn niet gebaseerd op generatieve AI, maar kunnen antwoorden op veel gestelde vragen dankzij semantische zoektechnologie. De standaardantwoorden zijn vooraf gecontroleerd. Gebruikers kunnen nog steeds overschakelen naar live chatondersteuning als ze dat nodig vinden.

Waarschuwingstools
Andere functies waarschuwen gebruikers tijdens de aanvraagprocedure voor mogelijke afwijzingsgronden, ofconflicterende registraties.

Eén van deze tools gaat automatisch na of het gewenste merk geen onderscheidend vermogen mist of beschrijvend is voor de gewenste waren en diensten (in welk geval het merk zal worden afgewezen op absolute gronden). Zo kan een gebruiker bijvoorbeeld gewaarschuwd worden wanneer deze een merk als ‘zwarte koffie’ voor koffie wil aanvragen.

Daarnaast is er de AI-vergelijkings-tool. Deze helpt te kijken of reeds geregistreerde Uniemerken, wat betreft het teken of de waren en diensten, gelijkaardig zouden kunnen worden bevonden met die van de aanvraag. Hiervoor worden onder meer gegevens uit eerdere beslissingen gebruikt over de vergelijkbaarheid van de betreffende waren en diensten in oppositie- en nietigheidsprocedures. De tool wordt gebruikt door paren van tekens en waren en diensten in te geven, waarna een voorspelling wordt gemaakt van de beslissing van het EUIPO over de mate van vergelijkbaarheid.

Ten slotte kan een aanvraag voor modelbescherming worden getest op bepaalde gebreken, zoals onderbelichting of onduideljike afbakening van het te beschermen voorwerp.

Meer gebruikers-tools zijn in ontwikkeling bij het EUIPO, zoals een zoekfunctie naar relevante beslissingen voor een bepaalde situatie.

Tools voor onderzoekers

Zoekfuncties naar eerdere beslissingen
Bij de beoordeling van absolute weigeringsgronden, gebruiken onderzoekers Image Search-technologie. Daarbij krijgen zij eerdere beslissingen te zien in  situaties waar er van gelijkaardige beeldelementen sprake was als die van het teken in de merkaanvraag.

Bij de beoordeling van relatieve weigeringsgronden worden eerdere oppositiebeslissingen getoond in gelijkaardige situaties, op basis van zowel tekst-, fonetische als beeldopzoekingen, aan die van de aanvraag. Onderzoekers kunnen daarbij ook zien door wie die eerdere beslissingen zijn genomen, waarna de aanvraag eventueel opnieuw door dezelfde onderzoeker kan worden behandeld.

Tot slot kunnen onderzoekers van dezelfde AI-vergelijkingstool gebruik maken als die waar gebruikers zich op kunnen beroepen (om aldus op basis van historische informatie, de vergelijkbaarheid van de tekens en de waren en diensten te beoordelen).

Door de zoektocht naar relevante eerdere beslissingen te vergemakkelijken, beoogt het EUIPO onder meer tot meer geharmoniseerde –(en dus ook meer voorspelbare) beslissingen te komen.

Generatieve AI?

Het EUIPO verkent momenteel hoe generatieve AI de onderzoekers zou kunnen ondersteunen. Waar ‘klassieke’ AI bestaande gegevens kan analyseren en patronen herkennen, creëert generatieve AI zelf nieuwe inhoud, op basis van grote datasets en aangeleerde patronen.

Bij het EUIPO denkt men bijvoorbeeld aan AI die een samenvatting van de argumenten van de partijen of voorstellen van een beoordeling daarvan zou kunnen geven, of AI die een analyse van conceptuele betekenissen van een teken zou kunnen voorstellen.

Het bureau is zich daarbij wel bewust van de gepercipieerde risico’s. In hoeverre zouden zulke toepassingen een case-by-case-benadering bedreigen? Het EUIPO drukt bezorgde IE-praktizijnen alvast op het hart dat mensen altijd de sleutelrol zullen blijven spelen in de beoordelingen binnen het bureau. De EUIPO’s visie is dat onderzoekers meer en meer ‘ondersteund en omgeven’ zullen worden door technologie, maar dat daarbij de ‘conversatie’ tussen mens en technologie altijd mens-centrisch blijft.

Opmerkelijk praktijkvoorbeeld en bedenkingen van de auteur

De praktijk zal moeten uitwijzen hoe ver de impact van het gebruik van AI uiteindelijk reikt, en of deze de vooropgestelde doelen van toegankelijkheid, efficiëntie en coherentie al dan niet te buiten gaat.

Enkele recente beslissingen doen alvast niet uitsluiten dat de tools ook inhoudelijk de toon zouden kunnen gaan zetten.

Zo besliste het EUIPO op basis van het resultaat van de AI-vergelijkingstool dat wijn en gin geen ‘overeenstemmende waren’ zijn (zaak nr. 000055634). In zijn betoog verwees de verzoeker in de nietigheidsprocedure nochtans naar een eerder resultaat van de tool, waaruit wel degelijk de overeenstemming tussen wijn en gin volgde. Echter bleek de tool op het moment van de uitspraak van mening te zijn veranderd.

Hoewel het EUIPO in deze zaak de concrete factoren (zoals aard, distributiewijzen, doelpubliek,...) wel behandelde in de beoordeling, blijkt dat het eindoordeel toch grotendeels gebaseerd is op dat resultaat in de vergelijkingstool op het moment van de uitspraak. Vooral opmerkelijk is de autoriteit die het EUIPO aan de suggestie van de tool toebedeelt (eigen markering):

'(...), this tool, which must be followed by examiners, is constantly updated and revised. In the case at hand, contrary to the applicant’s submissions, wine and gin are no longer considered similar.’

We zien de volgende stelling momenteel zelfs terug in de EUIPO-merkenrichtlijnen: ‘The Similarity Tool must be followed by examiners.’ (Deel C, Sectie 2, Hoofdstuk 2, Titel 1.3). De vergelijkingstool zelf wijst gebruikers er nochtans opdat de resultaten ‘VOOR GEEN ENKELE ENTITEIT BINDEND’ zijn.

De vraag rijst of een trend waarbij de output van de tools zonder uitzondering gevolgd wordt, steeds wenselijk zou zijn.

Voor wie meer wil weten over hoe een goed evenwicht bij het inzetten van AI in IER-handhaving eruit zou moeten zien, kan de EUIPO-studie van 2022 interessant leesmateriaal zijn.

Een overzicht van de AI-initiatieven van merkenbureaus wereldwijd is hier te vinden.