Gebruik databank Pinakes via derde onrechtmatig

Hof van Beroep Brussel 27 januari 2014, IEFbe 773 (Pinakes tegen Active en Effective Media)
Uitspraak mede ingezonden door Dries Pattyn, Van Aerde & Partners. Bijdrage ingezonden door Carly van der Beek, LinkedIn. Databankenrecht. Tijdschrift toezending. Feiten Het gaat in dit hoger beroep om het onrechtmatig gebruik van een databank met contactgegevens van besturen, mandatarissen en ambtenaren in België. Producent en eigenaar van de databank is Pinakes. Zij stelt deze databank ter beschikking aan haar klanten in de vorm van het verlenen van een gebruiksrecht tegen betaling. Geïntimeerden hebben als activiteit de uitgave van tijdschriften voor de automobiel- en transportsector en wagenparkbeheerders.

Pinakes voegt controleadressen (fictieve namen op een bestaand adres) toe aan de inhoud van de door haar geleverde en de door de klant gedownloade gegevens. Op een van deze controleadressen ontving Pinakes het tijdschrift Fleet, aflevering 60, juni 2008, met als afzender de NV Effective Media. Op hetzelfde controleadres ontving Pinakes het tijdschrift In Motion, jaargang, aflevering 25, augustus 2008. Op het bijgevoegde verzendingsblad wordt vermeld: verzonden door: General Motors Belgium NV. In de colofon wordt de NV Active vermeld in de rubriek Concept en Creatie. Bij aangetekend schrijven van 18 september 2008 heeft Pinakese NV Effective Media in gebreke gesteld wegens ongeoorloofd gebruik van de Pinakes databank met betrekking tot de tijdschriften Fleet en In Motion. Hierop reageert de managing director van NV Effective Media en NV Active, met de mededeling over zijn eigen databank van adressen te beschikken. De NVs stellen dat de adressen in hun bestand zijn gekomen via General Motor Belgium, die een gebruiksrecht heeft op de databank van Pinakes.

Op 29 oktober 2008 stuurt Pinakes een aangetekende ingebrekestelling waarin Effective Media wordt beschuldigd van inbreuk op zijn intellectuele eigendomsrecht door gebruik maken van Pinakes’ databank zonder voorafgaande toestemming. De NVs reageren met de stelling dat het gaat om een bestaand commercieel adres welke door GM zelf is gevonden, en dus dat Pinakes daar onmogelijk eigendomsrecht op kan claimen. Pinakes stelt dat het feit dat er gebruik is gemaakt van hun fictieve naam bewijst dat het adres uit hun databank komt. Op 23 maart 2009 worden beide geïntimeerden gedagvaard.

Rechtsvragen
In het bestreden vonnis van 1 september 2011 zijn de vorderingen van Pinakes afgewezen. Deze vordering bestaat uit de eis voor recht te stellen dat NV Active en NV Effective Media door gegevens van de databank Pinakes onrechtmatig te raadplegen, op te halen, op te slaan en te gebruiken voor de verzending van het tijdschrift In Motion en Fleet een inbreuk heeft gepleegd op de intellectuele eigendomsrechten van appellante op de databank Pinakes, namelijk het auteursrecht en het recht van de producenten van databanken van appellante. Pinakes eist staking van deze inbreuk en vernietiging van de gegevens op last van dwangsom. Tevens dienen geïntimeerden alles wat hun bekend is omtrent herkomst en distributiekanalen van de inbreukmakende diensten mee te delen en te verstrekken. Daarnaast eist Pinakes nog schadevergoeding op grond van de morele schade die zij heeft geleden.

Pinakes claimt auteursrecht te hebben op haar databank. Geïntimeerden stellen dat de databank niet auteursrechtelijk beschermd is omdat haar structuur gebaseerd is op de technologie van een Excel spreadsheet.

De beoordeling
Inbreuk auteursrecht
Artikel 20bis van de Auteurswet bepaalt:
"Databanken die door de keuze of de rangschikking van de stof een eigen intellectuele schepping van de auteur vormen, worden als zodanig door het auteursrecht beschermd.

De bescherming van databanken op grond van het auteursrecht geldt niet voor de werken, de gegevens of de elementen zelf en laat de bestaande rechten op de werken, gegevens of andere elementen vervat in de databank onverlet.
Onder "databank" wordt een verzameling verstaan van werken, gegevens of andere zelfstandige elementen, die systematisch of methodisch geordend en afzonderlijk net elektronische middelen of anderszins toegankelijk zijn'.
Uit deze bepalingen vloeit voort dat auteursrechtelijke bescherming ziet op de vorm van het werk. Dit wordt bevestigd in zowel wetgeving als rechtspraak. Op grond hiervan oordeelt het Hof dat Pinakes auteursrechtelijke bescherming geniet op haar databank, gezien deze door de vorm, de structuur, de schikking en de voorstellingswijze ervan een eigen intellectuele schepping van Pinakes vormt.

Is er sprake van sui generis bescherming?
Hiervan is slechts sprake wanneer Pinakeseen substantiële investering in de verkrijging, controle of de presentatie van de inhoud van de databank zou hebben gedaan. Dit moet worden opgevat als betrekking hebbend op de investering ten behoeve van het aanleggen van deze databank als zodanig. De investering kan duiden op het verzamelen van de gegevens, de systematische of methodische ordening ervan in de databank, de organisatie van de afzonderlijke toegankelijkheid en de controle van de juistheid gedurende de gehele periode waarin de databank functioneert.
Op grond van voorgaande oordeelt het hof dat de databank Pinakes een databank is waarvan de verkrijging, de controle of de presentatie van de inhoud in kwalitatief of kwantitatief opzicht getuigt van een substantiële investering in de zin van artikel 3 van de Databankenwet.

Pinakes stelt dat er inbreuk is gemaakt op haar auteursrecht en op haar recht als producent van de databank. De producent van een databank heeft het recht om de opvraging en/of het hergebruik van de gehele of een substantieel deel van de inhoud van de databank te verbieden. Het sui generis recht is dan ook beperkt tot deze handelingen.

Inbreuk sui generis recht
Het opvragen en hergebruik van informatie verwijst naar iedere handeling die bestaat in het zich toe-eigenen respectievelijk ter beschikking stellen aan publiek zonder toestemming van de samensteller van de databank van de resultaten van diens investering. Dit dient als gevolg te hebben dat laatstgenoemde inkomsten worden ontnomen waarmee hij wordt geacht de kosten van de investering te kunnen dekken.

Vaststaat dat NV Effective Media een substantieel deel van de databank heeft opgevraagd, waarmee bedoeld wordt het permanent of tijdelijk overbrengen op een andere drager, ongeacht op welke wijze en in welke vorm. Het feit dat NV Effective Media deze gegevens heeft verkregen van General Motors Belgium welke een gebruiksrecht op deze gegevens heeft gekocht doet hieraan geen afbreuk, daar contractueel vast is gelegd dat gebruikers gegevens niet aan derden mogen doorspelen. Het gebruik van deze gegevens is dan ook een inbreuk op het sui generis recht van Pinakes. Het te goeder trouw handelen van NV Effective Media doet hieraan geen afbreuk.

NV Active voert aan dat niet zij maar General Motors Belgium het magazine In Motion verstuurt, waardoor zij dus geen inbreuk heeft gemaakt op het sui generis recht van Pinakes. Echter blijkt uit correspondentie dat NV Active gebruiker is van de adresbestanden welke eigendom zijn van NV Effective Media. Deze stelling wordt aldus door het Hof verworpen. NV Active heeft tevens inbreuk gemaakt op het sui generis recht van Pinakes.

Daarnaast hebben beide NV’s een inbreuk gemaakt op het auteursrecht van Pinakes door zonder toestemming over te gaan tot reproductie van een deel van Pinakes’ databank.

Resultaat
Partijen worden veroordeeld tot staking van de inbreuken, vernietiging van de opgevraagde inhoud, en het meedelen van wat bekend is van de herkomst en distributiekanalen van de inhoud op last van dwangsom.
De door Pinakes geëiste schadevergoeding van €5000 wordt tevens toegewezen op grond van morele schade die zij heeft geleden door miskenning van haar rechten en door miskenning van door Pinakes verrichte substantiële inspanningen en investeringen.

Carly van der Beek