Bewerken van horloges resulteert in inbreuk op auteursrechten

Ondernemingsrechtbank Brussel 7 juli 2021, IEFbe 3301; A/20/04462 (Rolex tegen Timeline Wachtes) Timeline is een in Antwerpen gevestigde onafhankelijk juwelier en horlogemaker en verkoopt onder meer tweedehands uurwerken van het merk Rolex. Rolex stelde in 2020 vast dat Timeline bewerkte uurwerken aanbood en hierbij gebruik maakt van het ingeschreven merk ROLEX. Rolex is van mening dat er inbreuk wordt gepleegd op haar auteursrechten, in het bijzonder het adaptierecht, door het bewerken van de horloges. Een tweede schending van rechten zou zijn dat Timeline op haar website productafbeeldingen gebruikt van de Rolex horloges. Timeline verweert zich tegen deze inbreuk door te stellen dat de afbeeldingen niet oorspronkelijk zijn en daarmee niet auteursrechtelijk beschermd. De rechtbank stelt met betrekking tot het eerste vast dat de bewerking van de uurwerken inbreuk maakt op de rechten van Rolex. Wat betreft de productafbeeldingen, oordeelt de rechtbank als volgt. Bij het maken van de afbeeldingen zijn creatieve keuzes gemaakt. Hoewel sommige van deze keuzes gebruikelijk zijn in de sector, wordt niet op overtuigende wijze door Timeline beargumenteerd dat gebruik van deze elementen niet origineel is. Ook deze tweede inbreuk op het auteursrecht van Rolex wordt vastgesteld. 

11. [...] Anders dan wat Timeline stelt, beroept Rolex zich voor deze vordering niet op de eventuele auteursrechten op het model “ROLEX GMT Master II Ice”, waarvan de originele versie reeds door Rolex voorzien is van diamanten. Het is voldoende duidelijk dat Rolex bescherming inroept voor andere modellen, meer bepaald de diamantloze modellen die nominatim opgelijst zijn op pagina 5 tot 9 van de syntheseconclusie van Rolex.

Timeline kan bezwaarlijk betwisten dat zij de oorspronkelijke elementen van die modellen overgenomen heeft. Zij maakt integraal gebruik van deze authentieke ROLEX uurwerken en brengt er vervolgens eigen, niet-originele, elementen op aan. Daarmee gaat Timeline over tot een bewerking die zij niet mag uitvoeren zonder de toestemming van de auteursrechthebbende. Door zich te verzetten tegen die bewerking, monopoliseert Rolex niet het idee of concept om uurwerken te bezetten met edelstenen. Het staat Timeline in principe vrij om dergelijke bewerkingsactiviteiten uit te voeren en uurwerken te creëren die bezet zijn met diamanten, zolang zij daarbij geen gebruik maakt van de originele ROLEX uurwerken.

De rechtbank verklaart de vordering tot vaststelling van de auteursrechtelijke inbreuk in verband met de bewerkte ROLEX horloges gegrond.

13. [...] Rolex voert aan en de rechtbank treedt bij dat bij het creëren van de officiële productafbeeldingen van de ROLEX uurwerken creatieve keuzes gemaakt werden, meer bepaald door het uurwerk op dergelijke wijze te plaatsen dat het horlogebandje 2,5 schakels vanboven en 3,5 schakels vanonder vertoont en door wat betreft de opnamehoek het uurwerk in vooraanzicht te fotograferen met de horlogewijzers op tien na tien. Inzake de belichting en beeldbewerking is er gebruik gemaakt van bijzondere technieken, materialen en software met als resultaat dat het horloge in de afbeelding een strakke, niet-reflecterende, glans heeft en dat een schaduweffect bekomen wordt die de afbeelding een soort 3D-gevoel geeft.

Timeline werpt weliswaar terecht op dat sommige van deze elementen zoals de plaatsing van de wijzers of de keuze voor een vooraanzicht eerder banaal of gebruikelijk zijn in de sector. Zij weerlegt evenwel niet op overtuigende wijze dat de combinatie van al deze elementen origineel is. Rolex toont ten andere aan de hand van een vergelijking van drie verschillende afbeeldingen van éénzelfde model van uurwerk aan dat de door haar gerealiseerde afbeelding zich duidelijk onderscheidt (i.h.b. door het schaduweffect) als gevolg van de creatieve keuzes die zij gemaakt heeft.

Timeline betwist niet dat zij afbeeldingen weergegeven heeft op haar website zonder toestemming van Rolex. Daarmee staat deze tweede aangeklaagde auteursrechtelijke inbreuk op de auteursrechten van Rolex vast.