Betere bescherming van klokkenluiders: Raad bevestigt akkoord met Parlement

Uit het persbericht: De EU onderneemt actie om klokkenluiders in een groot aantal sectoren een gedegen bescherming te bieden. De ambassadeurs van de lidstaten bij de EU hebben vandaag het akkoord bevestigd dat de onderhandelaars van het Roemeense voorzitterschap en het Europees Parlement op maandag 11 maart hebben bereikt over de richtlijn betreffende de bescherming van klokkenluiders. Volgens de nieuwe regels moeten organisaties (zowel particuliere als openbare) over veilige kanalen beschikken voor het melden van onregelmatigheden, zowel intern als aan overheidsinstanties. Ook krijgen klokkenluiders gedegen bescherming tegen represailles, en moeten nationale instanties burgers deugdelijk informeren en overheids­functionarissen leren hoe zij met klokkenluiders moeten omgaan.

De belangrijkste elementen van het compromis zijn:

• Meldingssysteem: klokkenluiders zullen sterk worden aangemoedigd eerst gebruik te maken van de interne kanalen binnen hun organisatie en dan pas een beroep te doen op externe, door overheidsinstanties opgezette kanalen. Dat zal bijdragen tot de ontwikkeling van een gezonde bedrijfscultuur in ondernemingen met meer dan 50 werknemers of gemeenten met meer dan 10 000 inwoners, waar het verplicht zal zijn effectieve en doeltreffende meldingskanalen op te zetten. In ieder geval zullen klokkenluiders hun bescherming niet verliezen als zij beslissen zich rechtstreeks tot externe kanalen te wenden;
• Personen die door de nieuwe regels worden beschermd: het standpunt van de Raad is behouden. De bescherming geldt voor een groot aantal profielen van mensen die informatie zouden kunnen verkrijgen over inbreuken in een werkomgeving, bv. werknemers, waaronder ambtenaren op nationaal of lokaal niveau, vrijwilligers en stagiairs, niet bij het bestuur betrokken leden, aandeelhouders, enz.
• Toepassingsgebied: het compromis voorziet in een ruim toepassingsgebied, conform het standpunt van de Raad. Het bestrijkt onder meer overheidsopdrachten, financiële diensten, het voorkomen van witwassen, volksgezondheid enz. Met het oog op rechtszekerheid is een lijst van alle betrokken EU-wetgevingsinstrumenten opgenomen in de bijlage bij de richtlijn. De lidstaten kunnen bij de uitvoering van de nieuwe regels verder gaan dan deze lijst.
• Steun- en beschermingsmaatregelen voor klokkenluiders: beide instellingen zijn het eens over een lijst van wat als een vorm van represailles kan worden beschouwd en die ook, zoals gevraagd door de Raad, pogingen tot of bedreiging met represailles bestrijkt. De overeengekomen tekst omvat belangrijke beschermingsmaatregelen, zoals vrijstelling van aansprakelijkheid voor niet-naleving van beperkingen op de openbaarmaking van informatie zoals opgelegd bij overeenkomst of bij de wet. De richtlijn zal ook een lijst bevatten van alle steunmaatregelen die voor klokkenluiders zullen worden ingevoerd.
• Feedbackverplichtingen voor overheidsinstanties en bedrijven: de termijn voor feedback blijft zoals in het standpunt van de Raad: zij moeten namelijk binnen 3 maanden reageren op meldingen van klokkenluiders en er gevolg aan geven (in gerechtvaardigde gevallen kan de termijn worden verlengd tot 6 maanden voor externe kanalen);
• Openbaarmakingen: het standpunt van de Raad is opgenomen in een artikel met de voorwaarden waaraan een persoon moet voldoen om bij het openbaar maken van informatie door de nieuwe regels beschermd te worden;